Adam Świeżyński

The question of the origin of life interested people for centuries. All existing views on this subject can be classified into different areas of our knowledge of the world: natural sciences, philosophy, and theology. Some theories contain more or less explicit elements from all of these areas. Thus, it is helpful to take a closer look at them and to classify all the typical groups of theories about the origins of life. We can in this way stress their mutual connections and clarify their own nature. Nowadays, driving forces of pre-biological chemical evolution and the explanation of the transition from “non-life into life” present a great variety of solutions. The differences between the theories, however, as well as the current controversies in the scientific community, will be shown to be of secondary importance in comparison with several much more profound philosophical assumptions underlying the origin-of-life-studies. The attempt to organize and classify different types of theories on the genesis of life allows to take into account different kinds of perspectives, and to compare them to each other. The most general division between theories is based on a distinction between metaphysical conceptions and scientific ones. Some theories answer the question of the emergence of life in general, whereas others tackle the question of the origin of life on Earth only. Interestingly, two traditional ideas concerning the problem of the origin of life are still at play in contemporary scientific research, albeit in a modified form. In the perspective of contemporary scientific research on the origin of life it seems interesting that two main ideas concerning the problem of the origin of life, spontaneous generation and panspermia, are still present as presuppositions of certain theories but have been modified. Moreover, it is evident that the theistic view of the origin of life does not have to fall into conflict with contemporary scientific theories. Rather, they are complementary. This article is an extension, explanation and refinement of the proposed scheme of the main types of theories on the origin of life. An attempt to classify various biogenesis theories is also proposed. One of the most important questions that will be addressed concerns the philosophical presumptions of biogenetics still informing current research as well as scientific explanations of the origin of life.

Pytanie o metodologiczny i teoriopoznawczy status obrazu Boga we współczesnej teologii jest jednym z najważniejszych, jakie należy postawić w świetle przemian społeczno-religijnych, następujących we współczesnym społeczeństwie. Odchodzenie od instytucjonalnie praktykowanej wiary religijnej jest bowiem często spowodowane obrazem Boga, który dla współczesnego człowieka staje się coraz mniej możliwy do zaakceptowania. Nie jest to jedynie kwestia ludzkiej niezgody, motywowanej postawą antyreligijną, lecz przede wszystkim skutek zniekształcenia go we współczesnym przekazie teologicznym, homiletycznym i katechetycznym. Obraz ten, kreowany najpierw w teologii, został nadmiernie obciążony elementami, nawiązującymi do powinności moralnej człowieka, a jednocześnie w znacznym stopniu zubożony o elementy wywodzące się z jego doświadczenia egzystencjalno-duchowego. Odzyskanie bardziej adekwatnego obrazu Boga wymaga wnikliwego namysłu filozoficznego nad samą teologią oraz zrekonstruowania tego obrazu na podstawie pogłębionego odniesienia do treści biblijnych, wraz z jednoczesnym powiązaniem ich z aktualnym doświadczeniem religijnym człowieka, ujawniającym się w jego egzystencji. -------------- Zgłoszono: 20/09/2020. Zrecenzowano: 09/11/2020. Zaakceptowano do publikacji: 20/11/2020

15 maja 2021 roku odbyła się konferencja naukowa W poszukiwaniu przyrodniczego, filozoficznego i teologicznego obrazu Wszechświata, zorganizowana przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Okazją do zorganizowania konferencji była przypadająca 17 maja 2021 roku pierwsza rocznica śmierci ks. dr. hab. Grzegorza Bugajaka, wieloletniego pracownika Instytutu Filozofii UKSW i jego dyrektora w latach 2016-2020 oraz sekretarza redakcji czasopisma filozoficznego Studia Philosophiae Christianae w latach 1997-2020, redagowanego w Instytucie Filozofii UKSW. W konferencji, oprócz zaproszonych prelegentów, wzięli udział pracownicy Instytutu Filozofii UKSW oraz przedstawiciele innych ośrodków naukowych, a także przyjaciele i znajomi ks. Grzegorza Bugajaka. --------------- Zgłoszono: 07/08/2021. Zrecenzowano: 29/08/2021. Zaakceptowano do publikacji: 11/09/2021.

Autor omawianej publikacji podjął się zadania przeanalizowania zaproponowanych dotąd interpretacji „zaćmienia darwinizmu”, chcąc ustalić, w jakim stopniu odpowiadają one rzeczywistości. Po dokonaniu ustaleń w tym zakresie doszedł do wniosku, że żadna z nich nie wyjaśnia w sposób adekwatny załamania się, jakie dotknęło teorię Darwina we wspomnianym okresie. Dlatego postanowił zaproponować własną interpretację „zaćmienia darwinizmu”, w której odwołuje się przede wszystkim do filozoficznych uwarunkowań darwinowskiej teorii ewolucji. --------------- Zgłoszono: 04/08/2021. Zrecenzowano: 19/08/2021. Zaakceptowano do publikacji: 06/09/2021.

Najnowsza książka Mariana Grabowskiego może zostać zakwalifikowana do tzw. filozofii biblijnej, czyli nurtu filozoficznego odczytywania tekstu biblijnego i interpretowania jego znaczenia przy użyciu kategorii filozoficznych. Jednocześnie publikacja ta podejmuje także problematykę z zakresu filozofii przyrody z racji wyraźnie obecnych w niej prób filozoficznego uchwycenia i przedstawienia istoty rzeczywistości materialnej. Autor pracy w ten właśnie sposób zmierzył się z początkowym fragmentem biblijnej Księgi Rodzaju, chcąc ustalić i ukazać głębię znaczenia tego tekstu, jego filozoficzne konotacje, a także dokonać jego reinterpretacji w świetle kategorii filozoficznych wyodrębnionych na gruncie matematyczno-fizykalnego obrazu świata.

Zagadnienie pochodzenia życia stanowi przedmiot ludzkich dociekań od wieków. Wszystkie istniejące poglądy na ten temat można przyporządkować do różnych obszarów ludzkiej wiedzy o świecie: nauk przyrodniczych, filozofii, teologii. Warto przyjrzeć się im bliżej i spróbować uporządkować je według określonej typologii. Można wówczas dostrzec istniejące między nimi powiązania i relacje, które wskazują na charakter tych poglądów. Różnice między istniejącymi współcześnie teoriami biogenezy, występujące na gruncie przyrodniczym, zostaną przedstawione jako drugorzędne w porównaniu z różnicami wynikającymi z filozoficznych założeń leżących u podstaw badań nad genezą życia. Propozycja uporządkowania i klasyfikacji różnego rodzaju teorii genezy życia umożliwia wyodrębnienie koncepcji określonego typu: teistycznych, filozoficznych i przyrodniczych oraz porównanie ich ze sobą. Najbardziej ogólny podział w tym zakresie pozwala na wyróżnienie koncepcji metafizycznych i koncepcji przyrodniczych. Niektóre z nich odpowiadają na pytanie o powstanie życia w ogóle, a inne dotyczą jedynie kwestii pochodzenia życia na Ziemi. W perspektywie współczesnych badań naukowych na temat pochodzenia życia wydaje się interesujące, że dwie główne historyczne idee dotyczące problemu powstania życia, samorództwo i panspermia, wciąż są obecne w założeniach wspomnianych teorii, oczywiście w zmodyfikowanej postaci. Artykuł stanowi omówienie i wyjaśnienie proponowanego schematu klasyfikacji głównych typów teorii na temat pochodzenia życia, w którym kluczową rolę odgrywa kryterium natury filozoficznej. Jednym z najważniejszych pytań, na które wspomniany schemat dostarcza odpowiedzi, jest pytanie o to, które z filozoficznych założeń obecne w przyrodniczych teoriach biogenezy okazały się trwałe mimo zmian i różnic występujących w ich warstwie ściśle przyrodniczej.

The notion of the supernaturality of an event may be understood in various ways. Most frequently ‘supernatural’ means ‘separated from nature’, i.e. different from nature. Thus, what is meant here is the difference in ontological character. The definitions of miracle, present in literature, emphasize the fact that we may talk about a miracle only when the phenomenon takes place beyond the natural order or stands in opposition to it. The description of a miracle as a ‘supernatural event’ contains in itself the reference to that which is natural. The supernaturality of an event means that it surpasses naturality. Additionally, this transcendence contains a kind of opposition to that which is natural. However, the miracle as a supernatural event takes place within the scope of that which is natural, although it takes place in a different way from natural events. It seems that this supernaturality may involve two things: the course of the miraculous event; the cause of the miraculous event. We should consider each of them separately and specify what we understand by the supernatural course of the event and by the supernatural cause of the event. If we could prove that we can talk about supernatural events at least in one of the two signaled aspects of supernaturality, then we would be able to define the miraculous event as a supernatural one. The analyses proposed in the paper allow us to formulate the following statement concerning the miraculous event, which is, to a great extent, a critical correction of the traditional way of understanding it: the miracle may be correctly understood as a supernatural event, only when this supernaturality concerns the personal cause of the event and not its course.

Adam Świeżyński | : The experience of loneliness is usually seen as a negative aspect of human existence and something to overcome. However, it is worth trying to break free, if only on a trial basis, from the established traditional perception of loneliness, and strive to reduce it immediately from being one of the main sources of human affliction and to rethink its importance in human life. In order to do this, we must first consider the question of the essence of loneliness, and then examine the question of its axiological status, i.e. its value. The ontological dimension and the axiological dimension of the issue should include the opportunity to construct the concept of human loneliness, by taking into account its internal and external aspect. The purpose of this paper is to propose an outline concept of loneliness, which, on the basis of findings on its essence, seeks to determine its axiological nature. The designated point of departure is the biblical image of human loneliness presented in Genesis. | : L’expérience de la solitude est souvent perçue comme un aspect négatif de l’existence humaine, nécessitant d’être surmonté. Il convient cependant d’essayer de se libérer de cette perception figée de la solitude, selon laquelle celle-ci est réduite immédiatement à l’une des sources fondamentales du malheur humain, et d’essayer de revisiter le sens qu’elle a l’égard de la vie humaine. Pour ceci, il est nécessaire dans un premier lieu de considérer l’être de la solitude pour ensuite analyser son statut axiologique. La dimension axiologique et ontologique de la question évoquée devraient ensemble permettre de construire une conception de la solitude considérant sont aspect extérieur et intérieur. L’objet de cet écrit est de proposer une esquisse de la conception de la solitude qui en partant des précisions sur son être a pour objectif de définir son caractère axiologique. L’image de la solitude humaine telle que présentée dans la Genèse sera prise comme point de départ.

The system approach to the miracle is based on the conviction that the complex issues, requiring the interdisciplinary approach, should be captured in a system way. Thus, the problem of miracle, because of its interdisciplinary character, should be captured in a systemic way, because such approach enables the more adequate and comprehensive presentation of these issues. The system approach towards the epistemology of miracle is the attempt of the more adequate presentation of the relationship between the scientific-natural research and theological stage of recognizing the miracle. Because of using systemic categories, it is possible to present the common foundations (environment) of the system of scientific-natural knowledge and the system of theological interpretation, which can be described as the rationality of knowledge. The result of adopting the systemic epistemology of miracle is noticing the relations between the scientific-natural research and theological interpretation in their system complexity. Determining these relations leads to the more general conclusion that the natural sciences and theology as separate and autonomous systems of gaining the knowledge of reality do not have to be treated as the competing but rather as the complementary ones, with their methodological diversity and limitations in mind.