Michał Gołda

ENG: The technophobia of the anarcho-primirivist worldview is expressed in the belief that modern science and technology lead to the degradation of the environment, the alienation of man form nature, and the enslavement of people by the social system. The movement, therefore, advocates a return to unity with nature: to the state in which man is to submit to the cycles of nature. In doing so, will he retain autonomy, the ability to defend himself against the unknown, and the opportunity to influence his destiny? The purpose of the chapter is to try in favour of the thesis that anarcho-primitivist ecophilosophy is a thought that situates man between the Scylla of technophobia and the Charybdis of techno enthusiasm. To this end, the author will present the ecophilosophical assumptions of anarcho-primitivism, whose ideologists criticize the modern world through the prism of the ecological crisis, the marasmus of the Anthropocene and the collapse of anthropocentric biopolitics. The modern world arranged by techno-enthusiasts is, according to anarcho-primitivists, a place that evokes an overpowering sense of fear and anxiety in humans. The factors causing this anxiety are, in this context, the effects of environmental degradation and the ‘technological shackles’ that enslave people, making them dependent on the industrial system. Anarcho-primitivist ecophilosophy proposes to abandon philosophical anthropology in which man is ‘lord and master of creation’ in favour of biocentrism and the unity of man with nature. The return ‘to nature’ is supposed to be a remedy for the terrors of the technological world, but at the same time, it is a re-surrender to the primordial fear of nature. The fear caused by the anxiety of the destructive effects of the modern technological world will be replaced by the fear of nature's natural and unpredictable force. From this perspective, modern man faces a dilemma: fear of science and technology – fear of nature. So is fear an inalienable part of modern man`s existence? Or is there a middle way, free from the extremes in the solutions promoted by both anarcho-primitivists and techno enthusiasts? PL: Technofobia anarchoprymitywistycznego światopoglądu wyraża się w przekonaniu, iż współczesna nauka i technika prowadzą do degradacji środowiska naturalnego, alienacji człowieka z natury i zniewolenia ludzi przez system społeczny. Ruch ten postuluje zatem powrót do jedności z naturą: do stanu, w którym człowiek ma podporządkować się cyklom przyrody. Czy w ten sposób zachowa autonomię, możliwość obrony przed nieznanym i sposobność wpływania na swój los? Celem rozdziału jest próba argumentowania na rzecz tezy, że ekofilozofia anarchoprymitywistyczna jest myślą, która sytuuje człowieka między Scyllą technofobii, a Charybdą technoentuzjazmu. W tym celu autor przedstawi ekofilozoficzne założenia anarchoprymitywizmu, którego ideolodzy krytykują współczesny świat przez pryzmat kryzysu ekologicznego, marazmu antropocenu i upadku antropocentrycznej biopolityki. Współczesny świat urządzony przez technoentuzjastów jest, według anarchoprymitywistów, miejscem, które wywołuje w człowieku obezwładniające poczucie lęku i niepokoju. Czynnikami wywołującymi ów lęki są, w tym kontekście, skutki degradacji środowiska naturalnego oraz „technologiczne kajdany”, które niewolą ludzi w sposób totalny, uzależniając ich od systemu industrialnego. Ekofilozofia anarochprymitywizmu proponuje porzucić antropologię filozoficzną, w której człowiek jest „panem i władcą stworzenia” na rzecz biocentryzmu i jedności człowieka z naturą. Powrót ,,do natury” ma być remedium na grozę technoświata, ale jest jednocześnie ponownym oddaniem się pod panowanie pierwotnego lęku przed naturą. Lęk spowodowany strachem przed destrukcyjnymi skutkami funkcjonowania nowoczesnego technoświata, zastąpiony zostanie lękiem przed naturalną i nieprzewidywalną siłą przyrody. Z tej perspektywy współczesny człowiek stoi przed dylematem: lęk przed nauką i techniką – lęk przed naturą. Czy zatem „groza” jest niezbywalną częścią egzystencji współczesnego człowieka? Czy może istnieje jakaś droga środka, wolna od skrajności występujących w rozwiązaniach promowanych przez zarówno anarchoprymitywistów jak i technoentuzjastów?

ENG: The idea of the "noble savage" presented by Jean Jacques Rousseau has been used in the deliberations of anarcho-primitivists. The article aims to compare Rousseau's "noble savage" with the modern "noble savage" of the anarcho-primitivists. Rousseau's man living in a state of nature is a rhetorical figure using which the French philosopher wanted to consider the opposition of life in nature and outside nature. To highlight the difference between people functioning in civilized societies and wild individuals remaining in full symbiosis with nature. According to him, by abandoning nature in favour of life in society, the "noble savage" lost many primal and natural qualities, gaining instead the profiteering needed for collective existence. Anarcho-primitivist technophobia is expressed in the belief that science and technology are incapable of giving man happiness and lead to environmental degradation, alienation of man from nature and enslavement of people by the system. The return to nature they advocate is to reject technology, civilization and social supremacy and to move from a sedentary to a hunter-gatherer lifestyle. This is supposed to "reawaken" in people the happy, noble savage. However, is this possible? Is man living in symbiosis with nature, as postulated by anarcho-primitivists, merely a rhetorical figure, like the noble savage present in Rousseau's philosophy? Is a real return to nature possible, or are these only ideological speculations? PL:Idea „szlachetnego dzikusa” przedstawiona przez Jeana Jacquesa Rousseau została wykorzystana w rozważaniach anarchoprymitywistów. Celem artykułu jest porównacie „szlachetnego dzikusa” Rousseau ze współczesnym „szlachetnym dzikusem” anarchoprymitywistów. Człowiek żyjący w stanie natury Rousseau to figura retoryczna, za sprawą której francuski filozof chciał rozważyć opozycję życia w naturze i poza naturą. Wydobyć różnicę między ludźmi funkcjonującymi w społeczeństwach cywilizowanych, a dzikimi jednostkami pozostającymi w pełnej symbiozie z naturą. Według niego porzucając przyrodę na rzecz życia w społeczeństwie, „szlachetny dzikus” stracił wiele pierwotnych i naturalnych przymiotów, zyskując w zamian profity potrzebne do zbiorowej egzystencji. Anarchoprymitywistyczna technofobia wyraża się w przekonaniu, że nauka i technika nie są w stanie dać człowiekowi szczęścia oraz prowadzą do degradacji środowiska, alienacji człowieka z natury I zniewolenia ludzi przez system. Postulowany przez nich powrót do natury ma na celu odrzucenie technologii, cywilizacji i społecznych zwierzchności oraz przejście z osiadłego do łowiecko-zbierackiego trybu życia. Ma to na nowo „obudzić” w ludziach szczęśliwego, szlachetnego dzikusa. Czy jest to jednak możliwe? Czy człowiek żyjący w symbiozie z naturą, postulowany przez anarchoprymitywistów, jest jedynie figurą retoryczną, jak obecny w filozofii Rousseau szlachetny dzikus? Czy możliwy jest prawdziwy powrót do natury, czy są to tylko I wyłącznie ideologiczne spekulacje?