Filip Maj

The concepts of ‘disintegration’ and ‘deconstruction’ are analyzed in the writings of Kazimierz Dąbrowski and Michel Foucault. Dąbrowski’s Theory of Positive Disintegration lays out the deteriorating and constructive processes in man’s personality, which allows him to get to know himself and the world around him in contrast to his inner world. Foucault’s ‘discourse’ theory shows the variety of deconstructions man is subjected to due to cultural and psychological processes. Both concepts are entangled in the descriptions and usages of the concepts of ‘health’ and ‘illness’. Both health and illness show man’s drama of life, but are at the same time means of objectifying his subjectivity, which can dehumanize him or become his horizon of cognition and reevaluation. Dąbrowski underlines man’s multilevel and multidimensional development, while Foucault pays attention to man’s concealed objectification by society which takes place by means of his unification and exclusion.

W tekście podjęty zotał problem twórczości i osobowości artysty z perspektywy niektórych XX-wiecznych teorii, m.in. psychoanalizy, psychologii analitycznej i egzystencjalnej. Twórczość może być formą rozwiązania konfliktu i przemiany energii seksualnej, formą obrony psychologicznej i odbudowy swojego,,ja”, czynnością harmonizowania swojego,,cienia” ze sobą i wyrazem archetypu, sposobem przekroczenia swojego typu psychologicznego i rozwoju osobowości, a także mistycznym połączeniem przedmiotu i podmiotu oraz egzystencjalną psychosyntezą.

Tekst omawia myśl Henryka Bergsona na temat twórczości artystycznej jako efekt „ewolucji twórczej”. Wyłanianiu się dzieła twórczego towarzysza dwa główne procesy, które utrwalaja relacje świata duchowego i materialnego: sympatia i asymilacja. Tworzenie można opisać za pomocą różnych technik, np. skupianie, mentalizacja, wykraczanie poza plan, selekcjonowanie, odwracanie przebiegów fizycznych w stronę przeciwna, obramowanie dzieła itd. Na poziomie analizy metafizycznej Bergson opisuje twórczość nie tyle jako relacje artysta–człowiek, ale jako relacje duszy artysty i świata natury, które wymykają się regułom logicznym.

Henryk Elzenberg, a Polish axiologist, existentialist wrote about loneliness in the 30 contexts of the soul, virtues, protection, culturalization and personality, etc. He bases the negative image of loneliness on the identification of deficits, and the positive one on the identification of their transcendence (love, freedom, salvation). My text is an attempt to reconstruct the philosophy of loneliness on the basis of the book Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, 1907–1963 [Trouble with Existence. Aphorisms in the Order of Time].