Janusz Maciaszek

Rozdział szósty podsumowuje całą pracę. Staram się w nim sprecyzować znaczenie terminu "kryterium logiczności" i pokazać jaką budowę powinny mieć takie kryteria. Analizując trzy spośród sformułowanych w poprzednich rozdziałach kryteriów logiczności, podejmuję dyskusję na temat zakresu ich stosowania. Na zakończenie szkicuję sposób konstruowania złożonych kryteriów logiczności i pokazuję, że zaproponowane przeze mnie kryterium jest spełnione przez logikę klasyczną i przez intuicjonistyczny rachunek predykatów. [ZE WSTĘPU AUTORA]

Analiza zdań psychologicznych stanowi jeden z najważniejszych elementów programu semantycznego zainicjowanego przez Tadeusza Kotarbińskiego, zwanego reizmem w wersji semantycznej. Celem tego programu było wyeliminowanie z języka wyrażeń oraz struktur gramatycznych, które reifikowały relacje, własności, zdarzenia oraz zawartości aktów psychicznych. Aby wyeliminować zawartości aktów psychicznych Kotarbiński zaproponował oryginalną analizę wypowiedzeń zdań psychologicznych parafrazowanych w postaci par wypowiedzeń, eliminując tym samym konieczność wprowadzania wszelkich bytów mentalnych lub intencjonalnych. W artykule przedstawiam krótko rozwiązania problemu zdań psychologicznych autorstwa Fregego i Russella, następnie wskazuję na filozoficzne inspiracje reizmu Kotarbińskiego. Analiza zdań psychologicznych przedstawiona przez Kotarbińskiego nie tylko rozwiązuje problem braku zastępowalności ekstensjonalnej, ale doprecyzowuje również jego poglądy reistyczne. Na koniec dokonuję krótkiego porównania analizy Kotarbińskiego z analogicznym rozwiązaniem autorstwa Donalda Davidsona, znanym jako analiza parataktyczna, które było rezultatem innych założeń filozoficznych, w szczególności zaś odmiennej od Kotarbińskiego wersji monizmu oraz innego podejścia do problemu prawdy.

Donald Davidson (1917–2002) is mainly known as a philosopher of language who based his theory of meaning on Tarski's definition of truth. His theory without meanings as entities is the core of a subtle and sophisticated philosophical system that resembles very complicated puzzles. If isolated every part of his system seems arbitrary and not justified. It concerns particularly his metaphysics of events which justification can be found in Davidson's views on language, cognition and psychology. Davidson himself usually applies the term "ontology" but in fact makes some metaphysical presuppositions. These presuppositions do not constitute metaphysical system but rather are used to explain the phenomenon of linguistic communication. The main categories of Davidsonian metaphysic: event, object and causal relation, are irreducible and can be described in various ways. In the paper I reconstruct Davidson's way from his philosophy of language to his metaphysic. I also indicate some consequences of his metaphysical views for his philosophy of science and psychology.

Jednym z podstawowych pojęć logiki jest pojęcie kwantyfikacji i związane z nim pojęcie kwantyfikatora. Pierwsze problemy związane z kwantyfikacją pojawiły się wraz z powstaniem sylogistyki Arystotelesa, chociaż nie Istniało wówczas pojęcie kwantyfikatora. Powstanie rachunku predykatów I rzędu oraz wprowadzenie klasycznych kwantyfikatorów ꓯ i ꓱ zmieniło zupełnie sens pojęcia kwantyfikacji. Prace Mostowskiego i Lindströma poświęcone kwantyfikatorom uogólnionym wprowadziły zupełnie nowe rozumienie kwantyfikacji, które zaowocowało wieloma praktycznymi zastosowaniami w lingwistyce logicznej i logice indukcji. Głównym celem pracy jest wykazanie, że koncepcja kwantyfikatorów uogólnionych Lindströma nawiązuje bezpośrednio do intuicji Arystotelesa, zaś spójki "a", “e", "i", "o" występujące w języku sylogistyki mogą być uznane za symbole kwantyfikatorów uogólnionych typu.

Celem artykułu jest analiza, uzasadnienie i wyjaśnienie Donalda Davidsona przyczynowej teorii metafory z punktu widzenia całości jego poglądów filozoficznych. Poglądy te tworzą spójny system obejmujący, poza semantyką i teorią interpretacji, m.in. teorię poznania, teorię działania oraz teorię racjonalności. Proponując przyczynową teorię metafory, Davidson nie odwołał się bezpośrednio do własnej teorii znaczenia, starając się uzasadnić odrzucenie pojęć znaczenia metaforycznego oraz prawdy metaforycznej na gruncie potocznego rozumienia pojęć semantycznych. W artykule argumentuje się, że przyczynowa teoria metafory stanowi uzupełnienie systemu Davidsona, a ponadto że teoria ta ujęta przez pryzmat całego systemu pozwala wyjaśnić rolę metafor nie tylko w literaturze i poezji, lecz także w naukach przyrodniczych, prawie, religii i naukach społecznych.