Jelena Djuric

This particular roundtable falls at the end of a four-year networking project (COST Action IS1307 New Materialism: Networking European Scholarship on ‘How Matter Comes to Matter’) and reflects upon the genealogies of new materialism and how these flow into the individual working practices of participants. The texts below were contributed remotely via email by members of the group, following face-to-face meetings in Barcelona, Maribor, Warsaw, Liverpool, Paris and Utrecht. Authors were unaware of each other’s responses and in this way the dialogue has unfolded a little like a game of Exquisite Corpse or Consequences, with questions acting like a trail of breadcrumbs to follow. Accordingly, the text is the product of a partially bounded experimental system ‘designed to give unknown answers to questions that the experimenters themselves are not yet able to clearly ask’ (Rheinberger 1997: 28). Thus, it both ruminates upon work to date and is intended to generate novel responses from authors and readers alike.

U tekstu je rec o pokusaju da se pronadje odgovarajuci koncept za moguce rekonstruisanje i integrisanje razlicitih kulturnih identiteta koji su i unutar sebe razliciti i slojeviti. Pogled na problematiku identiteta koji je moguc iz Srbije - zemlje u 'tranziciji' kroz razlicita iskusenja u traganjima za odgovarajucim identitetom koji bi znacio mogucnost integriteta u procesima identitetskih preobrazaja - jeste specifican po tome sto moze da posmatra sebe i kao subjekt istorije, a ne samo kroz 'drugost' koju su joj drugi namenili.

I intend to show in what way the meaning of the concept of human nature emerges from the worldview that, taken within the context of modernization, leads to the devaluation of the meaning of human. Hence the need to re-conceptualize human nature emerges in such a way that the concept of human nature is necessary intertwined with the global processes and onto-epistemo-ethical aspects of the general worldview that designate the understanding of contemporary culture. The aporetic structure of thinking poses a barrier to this goal. Its context of modern progress is based on the separation of nature and culture. The separation establishes an possibility of answering the question whether the culture, as an expression of human nature, is a part of nature or the nature is, as a product of human comprehension, a part of culture. Instead of the posthuman strive to resolve this dilemma by abolishing the concept of human, which resolves neither ecological nor other types of crisis, the concept of human nature needs to be redefined.

Nastojanje da se dokuci ono sto je vazno o coveku uopste, kroz razmatranje prividno lokalnih tema, ideal je kojem je prema samorazumevanju neprekidno tezio srpski filozof, eticar i drustveni teoreticar, dr Svetozar Stojanovic. Ideje koje je izneo u decenijama svoga stvaralastva izrazavale su jedno vreme sada sve vise iza nas. Uprkos tome, njegove ideje su ostale jedan moguci kljuc za razumevanje nase sadasnjosti. Sta vise, njihovo ponovno otkrivanje ima potencijal da pokrene na dalekosezno razmisljanje o principima preobrazaja identiteta, kako drustvenog i politickog, tako i individualnog i opsteljudskog.

U tekstu se razmatra paradoksalna priroda identiteta koja izvire iz: 1) samog pojma cija apstraktna opstost sazima razlicite, u stvarnosti cak suprotne osobine; 2) procesualne prirode stvarnosti koju je lakse uhvatiti u poetske metafore ili apstraktne principe nego u nedvosmislene pojmovne mreze; 3) odnosa suprotnosti bica i znanja, svesti i stvarnosti, subjekta i objekta, sopstva i licnosti. Zapetljano u lavirintu cije granice izmicu pri pokusaju pojmovnog odredjenja, moderno misljenje identiteta ide ka napustanju ideje?sopstva? u korist?ega? i pogresnom razumevanju identiteta kao identicnosti. To odgovara?vremenu izgubljenog duha?, razapetom istovremenom potrebom za pronalazenjem identiteta i za odustajanjem od njega.

Kontekst globalnog stanja stvari ukazujuci na potrebu za razlikovanjem koncepta globalizacije kao opisa stanja i kao politickog projekta. Ovo razlikovanje predstavlja okvir ispitivanja fenomena globalizacije u kome treba da se uvidi njen uticaj na konkretne ljude u konkretnoj situaciji. U tekstu se takodje utvrdjuje znacaj koncepata u posvudasnjoj transformaciji ljudskih zivota. Tako se preko dominantnih koncepata odvija uticaj jedne kulture koja se simbolicki i normativno namece kao 'globalna' premda je 'lokalna' ne samo (i/ili ne vise) teritorijalno, vec po svom materijalistickom pristupu vrednostima. Zato horizontalna komunikacija (globalno omogucena pojavom Interneta) moze da sluzi saopstavanju vrednosti kao uporisnih tacaka duha. Ona moze da doprinese, ne samo sirenju kulturnih krugova, nego i evoluciji svesti da uopstavanje vrednosti do univerzalnosti zahteva transcendiranje partikularnih interesa koji sprecavaju delotvornu konceptualizaciju globalnog antropoloskog smisla.

The reflection on the current period of transition in Serbian society indicates deep contradictions between the urge for European integration and the delay of institutional transformation that fuse with the indolence of a large part of the people. The crisis of values is conspicuous almost everywhere. Continuous changes have had hard consequences on Serbian society. During these changes moral patterns, values, spirituality were destroyed, rebuilt, and lost again. Hence, Serbian society now lies on the ruins of past 'traditions', general values, collective identities, and a common purpose. In everyday life, it is noticeable very often as, for example, in the Belgrade 'park-scape' whose photos obviously illustrate these problems. Razmatranje tekuceg perioda tranzicije drustva u Srbiji otkriva duboku protivrecnost koja postoji izmedju imperativa integracije i upornog odlaganja institucionalnih promena povezanog s indolencijom velikog broja ljudi. Skoro svuda u drustvu primetna je kriza vrednosti. Stalne promene ideoloskih nacela ostavile su teske posledice na drustvo u Srbiji. U tim promenama ruseni su, iznova gradjeni, te opet gubljeni moralni uzori, vrednosti, duh tako da se drustvo u Srbiji sada nalazi na rusevinama proteklih tradicija opstih vrednosti, kolektivnog identiteta, zajednickog cilja. U svakodnevnom zivotu Srbije to je upadljivo veoma cesto, kao na primer, u jednom beogradskom parku cije fotografije i vizuelno ilustruju ove probleme.

S obzirom da znacaj problema identiteta raste uprkos neminovnom izmicanju njegovih znacenja, to je rasvetljavanje problema identiteta i dalje predstavlja izazov za savremenog coveka. Usled nemogucnosti da se ostvari potpuna preglednost ove slozene problematike nuzno je pronaci reprezentativne niti cije je povezivanje oblik samosaznanja koje doprinosi razvoju samosvesti koja predstavlja osnovnu humanu vrednost i svrhu. U slicnom duhu treba shvatiti i globalne procese ciji razvoj vodi sve vecem osvescivanju potrebe za preobrazajem.

U tekstu je rec o pokusaju da se pronadje odgovarajuci koncept za moguce rekonstruisanje i integrisanje razlicitih kulturnih identiteta koji su i unutar sebe razliciti i slojeviti. Pogled na problematiku identiteta koji je moguc iz Srbije - zemlje u 'tranziciji' kroz razlicita iskusenja u traganjima za odgovarajucim identitetom koji bi znacio mogucnost integriteta u procesima identitetskih preobrazaja - jeste specifican po tome sto moze da posmatra sebe i kao subjekt istorije, a ne samo kroz 'drugost' koju su joj drugi namenili.

U tekstu se razmatraju neki problemi sa kojima se suocava istrazivanje zivotne sredine. Osim pojmovne problematike, svojestvene srpskom jeziku, resavanje realnih problema okruzenja generalno treba da resi dihotomiju antropocentrizam - biocentrizam koja izvire iz suprotstavljajuce ljudske prirode a upravo se u ekologiji pokazuje neodrzivom. Izmedju ostalih tema preispituje se znacenje teze o ekologiji kao novoj velikoj prici, koja omogucava da nauka i demokratija nastave da napreduju i medjusobno se legitimizuju, sa stanovista univerzalnog vazenja. Takodje se preispituje delotvornost teorija iz kojih se izvodi beznacajnost ljudske vrste za njeno oslobadjanje od antropocentrizma koji suzava perspektivu opstanka. PR Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. 43007: Istrazivanje klimatskih promena i njihovih uticaja na zivotnu sredinu - uticaji, adaptacija i ublazavanje